Het individu binnen de groep

Mensen leven graag in een groepsverband. Dat is al zo lang als de mensheid bestaat. Vroeger was er een stamverband, een familie, buurt- of dorpsgemeenschappen, het hof (graafschap, hertogdom), het klooster, de stad, de natie, de vereniging, de organisatie. En waarschijnlijk vergeet ik nog heel veel meer, zeker in landen buiten West-Europa. Laten we ze maar groepen in zijn algemeenheid noemen.

Al deze groepen kunnen een bron zijn van waarheid in onze eigen perceptie. We vinden de kennis over deze groepen in de wetenschap: geschiedenis, sociologie, psychologie, organisatieleer, in teambuilding of leiderschapstrajecten en in opleidingen of trainingen van teams en eenheden. We kunnen ook direct contact maken met de in onze omgeving bestaande groepen waarvan we al dan niet deel uitmaken, en dat kan ook heel leerzaam zijn en inzichten opleveren. Het vinden van een nieuwe "familie", een veilige basis of waardering? Is dat hetgeen wat ons drijft in het leven?

Structuur en cultuur

Aan al deze vormen van groepvorming kunnen we een structuur en een cultuur onderscheiden. De structuur is het netwerk van formele en informele relaties, de cultuur is de wijze waarop we met elkaar omgaan en de normen en waarden die daaraan ten grondslag liggen. Voor een deel zijn deze structuur en cultuur direct waar te nemen, maar er zijn ook meer verborgen aspecten, en het vereist scherpzinnige waarneming om die te kunnen zien. Denk aan ‘geheime’ bondjes binnen groepen of aan onderhuidse conflicten in groepen die gemaskeerd, gecamoufleerd kunnen worden door oppervlakkige vriendelijkheid, maar ondertussen...... Er zijn veel voorbeelden te bedenken. Als je het eenmaal inzichtelijk hebt dan kan je deze haarfijn aanvoelen.

Onder deze cultuur en structuur bevindt zich een diepere laag: de ziel of identiteit van een groep of organisatie. De ziel of identiteit kan expliciet geformuleerd zijn, in de vorm van een beginsel, een gezamenlijk doel of een motto, een uniform of groepsnaam maar ook een meer verborgen leven leiden als een gevoel van trots om eindelijk bij een familie, een groep of organisatie te mogen behoren. Hieruit blijkt dat de groepsidentiteit altijd een basis kent en dat is je persoonlijke identiteit.

Metafoor

Zie het als een groep bergbeklimmers. Er ligt als doel de ultieme top, de missie, de future state, de gewenste situatie te bereiken met de groep, het team of de organisatie. Een prachtig gezamenlijk doel met aanzien voor de groep en het groepsbelang voorop gesteld. Economische of politieke redenen, aanzien, ego, winstbejag of " we doen het gewoon voor elkaar".

Om die top van de berg te behalen wensen we allemaal eerst het basiskamp te bereiken om daar te consolideren en te acclimatiseren. Aan de voet van de berg is het daarom van belang om EERST te werken aan het individu en niet direct aan het groepsbelang. Vanuit eigen kracht en identiteit bepalen of de motivatie intrinsiek is en oprecht. Hoe staat het met je lichaam en geest? Hoe staat het met je mentale weerbaarheid? Wie ben je eigenlijk? Wat is jouw motivatie? Leef je vanuit je hart? Hoe zie jij jouw rol binnen de groep? Waarom juist deze groep? Zomaar wat essentiële vragen.

Duurzaamheid

Door aandacht te geven aan de individuele identiteit voordat we aandacht geven aan de groepsidentiteit zorgen we ervoor dat er veerkrachtige individuen in het basiskamp aankomen. Duurzaam doordat er zelfreflectie, eerlijkheid en oprechte motivatie per individu is. Duurzaam doordat ieder individu in staat is om vanuit zelfliefde, zelfkennis ook voor de ander te kunnen zorgen. En daarmee in staat is om eerlijk te zijn naar zichzelf en de groep om op te geven indien er niet de juiste motivatie, fysieke of mentale kracht is. Daarmee bovenal dienend aan de veiligheid voor de gehele groep en de uiteindelijke missie, future state of doelstelling.

Vervolgstappen

Vanuit het basiskamp worden dan de volgende stappen omhoog gezet en wordt er gewerkt aan de groepsidentiteit. We kunnen dan ook concluderen dat er aan een groep of organisatie veel valt af te zien over hoe er is gewerkt aan de groepsidentiteit. Vallen er vanuit het basiskamp in het pad omhoog veel mensen af? Waarom is het van belang daar aandacht aan te besteden? Waarom zouden we ook hier de waarheid van ‘wat is de groepsidentiteit?’ willen onderzoeken? Dit is van belang om ook in deze context onbegrip, schijn en leugen te ontmaskeren voor het individueel belang, en ook omdat we alleen op die manier waar nodig individuen in staat stellen afstand te kunnen nemen van de groepsverbanden waartoe ze "lijken" te behoren. Waar ze eigenlijk vanuit hun hart niet in willen verkeren. En dat is weer nodig om eenieder in vrijheid de meest wezenlijke keuzes in het leven te laten maken.

Jezelf gelukkig te voelen vanuit eigen identiteit binnen een groep met als resultaat een duurzame prachtige en krachtige groepsidentiteit die de top weet te bereiken.